पंच मयानं

मयानं ह्या तामिळ शब्दाचा अर्थ आहे स्मशानभूमी. साधारणतः असा समज आहे कि भगवान शिवांना स्मशानभूमी हि प्रिय आहे. तिथे ते आपल्या गणांसह निवास करतात. तामिळनाडू राज्यात पांच स्मशानभूमींमध्ये भगवान शिवांची मंदिरे आहेत. ह्यांना एकत्रित पंच मयानं असं संबोधलं जातं. असा समज आहे की ह्या पांच ठिकाणी भरपूर प्रमाणात वैश्विक ऊर्जा अनुभवयास येते. 

तसेच इथे मयानंचा अर्थ फक्त स्मशानभूमी म्हणजे प्रेत जाळणे हा नसून आपले दुर्गुण जाळणे असा आहे. म्हणजे ह्या स्थळांमध्ये आराधना केल्याने आपले दुर्गुण जाळले जातात.

पंच मयानं स्थळांची माहिती 

नाव	मंदिराचे नाव	भगवान शिवांचे नाव	श्री पार्वती देवींचे नाव	स्थळ वृक्ष	स्थळाचे नाव
कांची मायनं	श्री एकांबरेश्वर	श्री एकांबरनाथ	श्री कामाक्षी अम्मन	आंबा	कांचीपुरम
काळी मायनं	श्री ब्रह्मपुरीश्वरर	श्री पेरिया-नायकर (श्री थोनी अप्पर)	श्री पेरिया नायकी	पारिजात	सिरकाळी (तंजावूर)
वीली मायनं	श्री नेथ्रबाणेश्वरर	श्री नेथ्रबाणेश्वरर (वीली-नाथर)	श्री ब्रहत सुंदर कुसांबीकाई	चंदन, फणस, चंपक	तंजावूर (थिरुवीलीमलई )१
नल्लूर मायनं	श्री कल्याण-सुन्दरेश्वरर	श्री कल्याण-सुन्दरेश्वरर	श्री कल्याणसुन्दरी	बिल्व	कुंभकोणम
कडवूर मायनं	श्री अमृतकडेश्वरर	श्री अमृतकडेश्वरर	श्री अबीरामी अम्मन	गुलाबी चमेली (जाथी मल्ली)	थिरुक्कदैयुर २

१ एके काळी ह्या ठिकाणी चंदन, फणस, चंपक आणि विली (कवठ) ही झाडे असलेलं घनदाट वन होतं. म्हणून ह्या स्थळाला वीली असं नाव पडलं.

२ ह्या स्थळाच्याजवळ अजून एक मंदिर आहे ज्याला मायनं तसेच श्री ब्रह्मपुरीश्वरर मंदिर असं स्थानिक नाव आहे. ह्या मंदिरातल्या तीर्थातले पाणी थिरुक्कदैयुर येथील अभिषेकासाठी रोजी नेले जाते. थिरुक्कदैयुर पासून हे मंदिर साधारण १० मिनिटांवर आहे. 

अस्वीकरण आणि शिष्टाचार (Disclaimer and courtesy):

ह्या लेखांमधली माहिती संकलित करताना विविध आचार्यांचे उपन्यास, दक्षिण भारतातील काही नियतकालिके, तसेच इंटरनेट वरील विविध ब्लॉग्स आणि वेबसाईट्स ह्यांचा आधार घेतला आहे. आपल्याला ह्या लेखांमध्ये काही त्रुटी आढळल्यास आम्हाला जरूर कळवा.

Shri Somnathar temple at Poundaragapuram

This Shiva temple is situated at Poundaragapuram near Kumbhakonam. It is about 10 kms from Kumbhakonam on Kumbhakonam-Karaikal road. This is one of the saptasthana Shiva temples associated with Thiruneelakudi. The place derives its name from a special type of yagnya named Poundalika. This yagnya was conducted by the Rajaguru of the Chola King – Kulothunga-I. The present structure is more than 1200 years old. The temple is on the bank of Vennar – a tributary of Kaveri. 

Mulavar: Shri Somanathswamy. 

The present condition of the temple is such that it is in ruins. The shrine of Devi Ambika may collapse at anytime. There is a stone sculpture at the entrance of this temple. It has a trishul, Shri Chandra & Shri Surya sculptured on it with a pig at the bottom. This type of stone sculptures were usually used in Shiva temples and were known as Soolakal. The pig was royal ensign of the Chalukya and Vijaynagar kings. This is an east facing temple. Nandi is in a mandap facing sanctum. In the parikrama we have the balipeetha. The sanctum is Linga shaped and mulavar is a Shiva linga. There are staircases to reach the mandap. At the entrance to the sanctum, we come across sculptures of dwarpalakas. Koshta murtis are – Shri Vinayaka, Shri Dakshinamurti, Shri Lingothbhavar, Shri Bramha, Shri Rishabhaarudhar, Shri Ardhanarishwarar, Shri Saraswati Devi, Shri Lakshmi, Shri Gangadhara, Shri Chandrashekhar, Shri Bhikshadanar and Shri Bhairavar. The anugraha murti is Shri Chandikeshwarar. He is in a mandap similar to the temple at Gangaikondacholapuram. All the idols are damaged. We come across a sculpture of Shri Shiva, gifting Pasupatha astra to Arjun. Aadhikara nandi is at the entrance. Idols of Ganga visarjana and Chandal roop Murti are in the mandap. The shrine of Shri Parvati Devi is sculptured with 2 upper hands holding Akshamala and Lotus flower whereas the lower hands are in Abhay and Varad mudra. Shri Ganesha shrine is at the southwest corner. It is believed that Shri Yama worshiped Shri Shiva at this temple. 

There is no one around to take care or guard and give information about this temple.

Courtesy: Various websites and blogs

श्री कुत्रालनाथर

पंचसभई स्थळांपैकी एक दुसरं मंदिर आहे. ह्या मंदिराचे नाव चित्रसभई आहे. हे मंदिर २७६ पाडळ पेथ्र स्थळांपैकीपण एक आहे. श्री थिरुनवूक्कुरसर, श्री संबंधर, श्री माणिकवचगर ह्या तीन नायनमारांनी येथे भगवान शिवाची स्तुती गायली आहे. 

मुलवर: श्री कुत्रालनाथर

देवी: श्री पराशक्ती, श्री कुळालवैमोळी (ह्यांची स्वतंत्र देवालये आहेत).

क्षेत्रवृक्ष: नीर फणस (तामिळ मध्ये कुरुंपाला)

क्षेत्रतीर्थ: शिवमधूगंगा, चित्रा नदी, वडारुवी)

पुराणिक नाव: त्रिकुटमलई, कुत्त्रालम

क्षेत्र पुराण:

जेव्हा भगवान शिव आणि श्री पार्वती देवी ह्यांच्या विवाहासाठी ऋषी, मुनी, देव आणि इतर लोक कैलास पर्वतावर गोळा झाले, तेव्हा पृथ्वीचा उत्तरभाग म्हणजेच कैलास पर्वताचा भाग खाली जाऊ लागला. त्यामुळे पृथ्वी थोडी तिरकी झाली. भगवान शिवांनी अगस्त्य मुनींना दक्षिण दिशेला जाण्याची आज्ञा केली जेणेकरून पृथ्वी संतुलित राहील. अगस्त्य मुनींना भगवान शिव आणि श्री पार्वती देवींच्या विवाहामध्ये सहभागी होण्याची खूप इच्छा होती. भगवान शिवांनी त्यांना सांगितलं कि जेव्हा अगस्त्य मुनी कुत्त्रालम मध्ये येऊन भगवान विष्णूंच्या मूर्तीच्या शिरावर हात ठेवतील, त्यावेळी ती मूर्ती शिवलिंगामध्ये रूपांतरित होईल. आणि त्यानंतर त्या स्थानावरून ते भगवान शिव आणि श्री पार्वती देवींच्या विवाहाचे दर्शन घेऊ शकतील. अगस्त्य मुनी जेव्हा कुत्त्रालम मध्ये आले तेव्हा येथील भगवान विष्णूंच्या मंदिरातील द्वारपालांनी त्यांना आत जाण्यास मनाई केली. अगस्त्य मुनी तिथून निघून जवळच्या गावामध्ये आले जिथे त्यांनी पांढऱ्यामातीचे शिवलिंग बनवले आणि त्याची पूजा केली. त्यांनी भगवान शिवांना भगवान विष्णूंच्या मंदिरात प्रवेश मिळविण्यासाठी प्रार्थना केली. तेव्हा तिथे भगवान मुरुगन प्रकट झाले आणि त्यांनी अगस्त्य मुनींना भगवान विष्णूंच्या मंदिरात विष्णुभक्ताचे रूप घेऊन जाण्यास सांगितले. अगस्त्य मुनी भगवान विष्णूंच्या मंदिरात आले आणि त्यांनी भगवान विष्णूंची पूजा केली आणि भगवान शिवांनी सांगितल्या प्रमाणे तेथे रूपांतर दिसायला लागले. भगवान विष्णूंचे शंख, तुलसी माला आणि इतर अलंकार ह्यांचे रूपांतर रुद्राक्षमाला, चंद्रकोर, नाग, डमरू आणि त्रिशूल ह्यांमध्ये झाले. अगस्त्य मुनींनी भगवान विष्णूंच्या मूर्तीच्या शिरावर हात ठेवताच त्या मूर्तीचे शिवलिंगामध्ये रूपांतर झाले. आणि त्याचवेळी अगस्त्य मुनी तिथून भगवान शिव आणि श्री पार्वती देवींच्या विवाहसोहळ्याचे दर्शन घेऊन शकले. ह्या घटनेच्या म्हणजेच अगस्त्य मुनींनी भगवान विष्णूंच्या मूर्तीच्या शिरावर हात ठेवल्याच्या ठळक खुणा म्हणजेच शिवलिंगावर अंगुली छाप बघायला मिळतात. असा समज आहे कि अजून पण दिवसा देव भगवान शिवांची पूजा करतात तर रात्री अगस्त्य मुनी भगवान शिवांची पूजा करतात. 

ह्या मंदिराचे दर्शन घेण्याआधी भाविक प्रथम जवळच्या गावातल्या मंदिराचे म्हणजेच जिथे अगस्त्य मुनींनी पांढऱ्या मातीचे शिव लिंग बनवून त्याची पूजा केली त्या मंदिराचे दर्शन घेतात.

मंदिराबद्दल महिती:

१५०० वर्षे जुनं असलेलं सध्याचे मंदिर हे राजराजर चोळा राजाने बांधले आहे. कालांतराने पांड्य आणि नायकर राजांनी ह्या मंदिराचा जीर्णोद्धार केला. पुरातत्व शास्त्रज्ञांच्या मते इथे आधी भगवान विष्णूंचे मंदिर होते. 

इथले राजगोपुर तीन स्तरांचे आहे. प्रवेशद्वाराजवळ वसंत मंडप आहे ज्यावर तीन कलश आहेत आणि त्याचबरोबर बरीच शिल्पे आहेत. ह्या मंडपाच्या जवळ अजून एक मंडप आहे ज्यामध्ये ध्वजस्तंभ, श्री नंदि आणि बलीपीठ आहे. हे मंदिर शंखाच्या आकाराचे आहे ज्याला संगूकोणम. शंख हे श्री लक्ष्मीदेवींची शक्तीचे प्रतीक आहे. भगवान शिव हे स्वयंभू शिवलिंगाच्या रूपात आहेत. ह्या शिवलिंगावर अगस्त्य मुनींचे अंगुलीछाप बघायला मिळतात. येथील पराशक्ती देवींचे देवालय हे ६४ शक्ती पीठांपैकी एक मानले जाते. श्री पराशक्ती श्री चक्रावर आहेत. ह्या स्थळाला पराशक्ती पीठ तसेच धरणी पीठ असं पण म्हणतात. पौर्णिमेला नऊ अंबिकांच्या आदरार्थ नवशक्ती पूजा केली जाते. (हे पीठ श्री अंबिका देवींच्या कृपा आणि शक्तीचे प्रतीक आहे). 

वैशिष्ट्य:

ह्या मंदिराला पाच प्रवेशद्वारे आहेत. ह्यातील चार प्रवेशद्वारे चार वेद दर्शवतात तर एक प्रवेशद्वार पिलवंधन ह्यांच्या आदरार्थ आहे. पिलवंधन इथे भगवान शिवांच्या वराच्या पोषाखामधील (मनकोलमनादर) नृत्य पाहायला आले. 

श्री पराशक्ती देवींचा भाव उग्र असल्याकारणाने त्यांना शांत करायला म्हणून त्यांच्या समोर श्री कामकोटीश्वर (शिव लिंग) स्थापन केले आहे. त्यांच्या देवालयासमोर श्री अन्नाविपिल्लै आणि इतर देवतांची पीठे आहेत. ह्या देवालयाच्या दक्षिण दिशेला श्री कैलासनाथर ह्यांचे देवालय आहे. आणि उत्तरेला श्री दुर्गा देवी आणि श्री वल्लभ गणपती ह्यांची देवालये आहेत. श्री मुरुगन ह्यांचे त्यांच्या पत्नी श्री वल्ली आणि श्री दैवनै ह्यांच्या समवेत स्वतंत्र देवालय आहे. तसेच एक शिव लिंग आणि श्री अगस्त्य मुनींचे देवालय आहे. श्री अगस्त्य मुनींच्या पायाशी त्यांचा शिष्य शिवलायमुनी ह्यांची मूर्ती आहे. 

प्रकारामध्ये भगवान शिव विवाह पोषाखामध्ये आहेत. भगवान विष्णू आणि श्री महालक्ष्मी देवी श्री अंबिका देवींचे कन्यादान करत आहेत अशी मूर्ती आहे. श्री ब्रह्म ह्या विवाह सोहळ्याचे पौरोहित्य करत आहेत आणि अगस्त्य ऋषी व भृंगी ऋषी विवाहसोहळ्याचे साक्षित्व निभावत आहेत. इथे भगवान विष्णूंच्या श्री नन्नागम आणि भगवान कृष्ण ह्या रूपांची देवालये आहेत. कुरुंपाला (नीर फणस) फळे शिव लिंगाच्या रूपात आहेत. नीर फणसाचे झाड खूप जुने (१००० वर्षे) आहे ज्याची पूजा साक्षात भगवान शिवांनी केली असा समज आहे. प्रवेशद्वाराजवळील द्वारपालक एकमेकांशी संवाद साधत आहेत अशा मुद्रेतल्या त्यांच्या मुर्त्या आहेत. ह्या ठिकाणी आपल्याला पंच भूत लिंगांचे दर्शन एकत्रित दर्शन घेता येते. श्री नटराज इथे चित्र स्वरूपात राहून ह्या सभेला शोभा देतात.

अर्जुन नेहमी आपल्याबरोबर एक संदुक ठेवायचा ज्यामध्ये शिव लिंग असायचं. ह्याची तो रोज पूजा करायचा. एकदा तो काशी मध्ये असताना हे संदूक हरवलं. तो जेव्हा ह्या स्थळी आला तेव्हा त्याला ते संदूक मिळालं. त्याने ते इथेच ठेवलं. हे संदूक इथे परिक्रमेमध्ये एका स्वतंत्र देवालयामध्ये आहे. इथे आपल्याला पश्चिमाभिमुख श्री विनायक, तसेच श्री कैलासकुत्रालनाथर, त्रिकुट मलई आणि कुत्रालम झरा ह्यांचं दर्शन एकाच बिंदूपासून घेता येतें. 

चित्रसभई:

ही सभा मंदिराच्या उत्तरेला एका स्वतंत्र देवालयामध्ये आहे. ह्या सभेच्या आतल्याबाजूला रामायण, महाभारत, पुराणांमधल्या कथां दर्शविणारी भित्तिचित्रे आहेत. सभेचं छत तांब्याच्या पत्र्याचे आहे. ह्यावर श्री नटराज त्रिपुर तांडव करत आहेत असं चित्र आहे. ह्याशिवाय इथे अजून पण चित्रे आहेत ज्यामध्ये पुढील घटनांचं चित्रीकरण केले आहे - अगस्त्य मुनींनी भगवान विष्णूंच्या मूर्तीच्या शिरावर हात ठेवल्यानंतर त्याचे शिव लिंगामध्ये रूपांतर झाले, भगवान शिवांनी मदुराई मध्ये केलेले चमत्कार. तसेच इथे श्री दक्षिणामूर्तींच्या विविध रूपांची पण चित्रे आहेत. ही चित्रे औषधी वनस्पतींपासून बनवलेले रंग वापरून केली आहेत. ह्या सभेच्या प्रवेशद्वाराजवळ लाकडामध्ये कोरलेल्या मुर्त्या तसेच काही घटना पण ह्या कोरीव कामामध्ये चित्रित केल्या आहेत - शक्ती पीठ, श्री पार्वती देवी भरवण्याचा मुद्रेमध्ये, भगवान श्रीकृष्ण बासरी वाजवत आहेत, दक्षिण दिशेचे अधिपती श्री एकपादमूर्ती, श्री वीरभद्र, श्री गणेश, श्री मीनाक्षी देवी, श्री वृषभारूढर, श्री कंगलर, रावण अनुग्रह मूर्ती तसेच भगवान शिव यमदेवावर लथप्रहार करताना. मंदिराच्या तलावाच्या मध्यभागी गोपुर असलेला एक मंडप आहे. ह्या मंडपाच्या छतावर ८ कलश आहेत. ह्या सभेची द्वारे, तुळया तसेच छत हे कोरीव काम केलेल्या लाकडी फळ्या वापरून केले आहे. तामिळ मारगळी महिन्यात श्री नटराजांचा १० दिवसांचा थिरुवदुराई हा सण साजरा होतो ज्यामध्ये रथयात्रा पण साजरी होते. ह्या दिवसांमध्ये प्रत्येक दिवशी सकाळी आणि संध्याकाळी विशेष पूजा होते ज्यामध्ये श्री नटराजांच्या नृत्याचे प्रतीक म्हणून दीप वरखाली केला जातो. ह्याला पांडव दीपाराधना असं नाव आहे. चित्राई महिन्यातील ब्रह्मोत्सवामध्येपण पांडव दीपाराधना केली जाते. 

कुत्रालं मध्ये कु हे भूत आणि वर्तमान जन्मामध्ये केलेल्या पापांचं प्रतीक आहे तर त्रालं हे पापविमोचनाचे प्रतीक आहे. म्हणजेच श्री कुत्रालनाथर ह्यांची आराधना केल्याने आपण आपल्या पापांचं विमोचन करू शकतो.

मंदिरात साजरे होणारे सण:

चित्राई (एप्रिल-मे): १० दिवसांचा भगवान विष्णूंचा उत्सव 

आडी (जुलै-ऑगस्ट): अमावास्येच्या दिवशी १ लाख दीप प्रज्वलित करून दीपोत्सव साजरा होतो. त्याच दिवशी संपूर्ण मंदिरामध्ये १००८ दीप प्रज्वलित करून पत्रदीप उत्सव साजरा होतो.  

आवनी (ऑगस्ट-सप्टेंबर): मूळ नक्षत्रावर विशेष पूजा साजरी होते.  

पूरत्तासी (सप्टेंबर-ऑक्टोबर): श्री पराशक्तीचा १० दिवसांचा नवरात्री उत्सव

ऎप्पासी (ऑक्टोबर-नोव्हेंबर): १० दिवसांचा भगवान विष्णूंचा उत्सव, थिरुकल्याणम् (विवाह सोहळा), १० दिवसांचा ब्रह्मोत्सव, स्कंदषष्ठी

कार्थिगई (नोव्हेंबर-डिसेम्बर): कार्थिगई दीपम्

मारगळी (डिसेम्बर-जानेवारी): १० दिवसांचा थिरुवदुराई  उत्सव (अरुद्रदर्शन)

थै (जानेवारी-फेब्रुवारी): माघ नक्षत्रावर थेप्पोत्सव (तराफांचा उत्सव) साजरा होतो. तसेच महादीप पूजा पण साजरी होते. 

मासी (फेब्रुवारी-मार्च): महाशिवरात्रि

पंगूनी (मार्च-एप्रिल): पंगूनी उथिरं, ब्रह्मोत्सव

ह्याशिवाय प्रत्येक दिवशी ८ वेळा मुकुट पूजा साजरी होते. 

मंदिराचा पत्ता:

श्री कुत्रालनाथर मंदिर, कौत्रालं, थिरुनेलवेली जिल्हा, तामिळनाडू ६२७८०२

दूरध्वनी: ९१-४६३३२८३१३८/४६३३२८३३९८, ९१-९४८८३७४०७७

अस्वीकरण आणि शिष्टाचार (Disclaimer and courtesy): ह्या लेखांमधली माहिती संकलित करताना विविध आचार्यांचे उपन्यास, दक्षिण भारतातील काही नियतकालिके, तसेच इंटरनेट वरील विविध ब्लॉग्स आणि वेबसाईट्स ह्यांचा आधार घेतला आहे. आपल्याला ह्या लेखांमध्ये काही त्रुटी आढळल्यास आम्हाला जरूर कळवा.

Shri Sundareshwarar temple at Elanthurai

This Shiva temple is located at Elanthurai village in Thiruvidaimuruthur taluka. This is one of the sapthasthana temples of Thiruneelakudi. This temple is a parihaar sthala for Mangala dosha. This place is about 3 kms from Thiruneelakudi, 11 kms from Kumbhakonam on Kumbhakonam-Karaikal road. 

Mulavar: Shri Sundareshwarar

Devi: Shri Abhirami

Kshetra vruksha: Badri tree (Elandai)

Sacred Teertha: Vyasa Teertha

Kshetra puran:

1) According to puran, Sage Vyasa visited south India searching for a place to do penance. When he reached this place, he was captivated by the beauty of this place which was full of Badri trees. He selected this place and constructed a tank which is known as Vyasa teertha and did penance. This place is believed to be equal to Badrikashram. 

2) Planet Mangal (Angaraka) worshiped Shri Shiva at this place and got rid of his curse. 

About temple:

This is an east facing temple with a 3 tiered Rajagopuram. Shiva Linga is facing east. The Sanctum has the shape of the Linga. Shri Ambika is in a separate south facing shrine. In western parikrama there is a shrine for Shri Vishnu along with his consorts Shri Bhudevi and Shri Sridevi. He is praised here as Shri Bradrinarayan Perumal. He is depicted with 4 hands. Upper hands bear akshamala and bunch of Tulasi leaves, lower hands show Varad and Abhay mudras. 

We come across the following shrines and the idols in the parikrama: Shri Deepalakshmi Devi, Shri Ganesha, Shri Murugan, Shri Dwaraganapati, Shri Gajalakshmi, Shri Surya, Shri Chandra & Navagrahas. The kshetra vruksha is on the east side of the temple. This is small temple visited by Sage Markandeya. 

Those who worshiped at this place: 

Sage Vyasa, Sage Yagnyavalkya, Sage Kapila, Sage Bhrigu, Sage Kashyap, Sage Bharadwaj, Sage Markandeya, Sage Durvasa and Sage Agastya. 

Prayer: 

Devotees believe that taking bath in the sacred teertha on the 1st Tuesday in the Tamil month of Karthigai helps them beget a son. 2nd Tuesday – wealth, 3rd Tuesday – knowledge, 4th Tuesday – all wishes are fulfilled, 5th Heavenly benefits (pleasures)

Festivals: 

Karthigai (Nov-Dec): Karthigai deepam, also a festival held on last Tuesday of Karthigai, 

Aippasi (Oct-Nov): Skandashasthi

Margazhi (Dec-Jan): Thiruvathirai

Masi (Feb-Mar): Mahashivratri

Temple timings: 7-noon, 5-8.30pm

Courtesy: Various websites and blogs

थिरुनेलवेली येथील श्री नेल्लैअप्पर मंदिर

तामिळनाडू राज्यातल्या थिरुनेलवेली येथे हे शिव मंदिर स्थित आहे. आणि सर्व मंदिरात हे भव्य मंदिर मानलं जातं. थमीरा बरणी ह्या नदीच्या उत्तरेकडील काठावर हे मंदिर वसलेलं आहे. हे पाडळ पेथ्र स्थळं ह्या नायनमारांनी स्तुती केलेल्या २७६ स्थळांपैकी पण एक स्थळ आहे. ह्या मंदिराची स्तुती श्री संबंधर, श्री अप्पर आणि श्री सुंदरर ह्या नायनमारांनी केली आहे. हे पंचसभई स्थळांपैकी पण एक स्थळ आहे जिथे भगवान शिवांनी तांडव नृत्य केले. पंचसभई मध्ये ह्या स्थळाला थमीरासभई (थमीरा म्हणजे तांबे) असं संबोधलं जातं. हे मंदिर १५०० वर्षे जुनं आहे. पूर्वी इथे भगवान शिव आणि श्री पार्वती देवी ह्यांची स्वतंत्र मंदिरे होती. सतराव्या शतकामध्ये इथे संगिली (साखळी किंवा जोडणारा मंडप) बांधला गेला. इथे भगवान शिव, श्री पार्वती देवी, श्री गणेश, श्री मुरुगन आणि श्री चंडिकेश्वरर ह्यांचे स्वतंत्र रथ आहेत. भगवान शिवांचा रथ हा तामिळनाडूमधल्या भव्य रथांमध्ये तिसऱ्या क्रमांकावर आहे. संगीली म्हणजेच जोडणाऱ्या मंडपामध्ये भव्य शिल्पे आहेत. इथले शिव लिंग स्वयंभू आहे. नंदि मंडपातील श्री नंदिंची मूर्ती रामेश्वरम आणि तंजावूर येथील मुर्त्यांसारखीच भव्य आहे. मुख्य मंडपाच्या जवळच्या मंडपामध्ये दोन भव्य स्तंभ आहेत आणि त्या प्रत्येक स्तंभाच्या बाजूला ४८ छोटे स्तंभ आहेत. अजून एक मंडप आहे ज्याचे नाव उंजल (झुला असलेला मंडप) मंडप आहे. ह्याशिवाय इथे १००० स्तंभांचा एक मंडप आहे जिथे दर वर्षी भगवान शिव आणि श्री पार्वती देवींचा विवाह सोहळा साजरा होतो. हे मंदिर साधारण १४ एकरवर पसरलेलं आहे. 

मुलवर: श्री नेल्लैअप्पर, श्री वेळूवननादर, श्री निळवेल्लीनादर, श्री चालीवादिश्वरर, श्री वेंदवलरनादर

देवी: श्री कांथीमथी, श्री वडीउदैअम्मन

क्षेत्रवृक्ष: बांबू

पवित्र तीर्थ: स्वर्णपुष्करिणी, करुमरी तीर्थ, सिंधूपुंदुरै तीर्थ

क्षेत्र पुराण: 

पौराणिक काळामध्ये ह्या स्थळांचं नाव वेणूवलं असे होते. भगवान शिवांनी वेदपट्टर ह्या आपल्या भक्ताची परीक्षा घेण्यासाठी त्याच्या सगळ्या संपत्तीचा नाश होईल अशी परिस्थिती निर्माण केली. पण वेदपट्टरने भगवान शिवांची भक्तीमध्ये खंड पडू दिला नाही. एकदा वेदपट्टरने थोडे तांदूळ भगवान शिवांच्या मंदिरामध्ये ठेवले आणि तो नदीवर स्नानासाठी गेला. पण तेवढ्यात पाऊस चालू झाला. म्हणून तो तांदूळ वाचवण्यासाठी धावत मंदिरात आला. तेव्हा त्याने बघितले कि तांदुळावर पाऊसाचा एक थेंबही पडला नव्हता. भगवान शिवांनी त्या तांदुळांना आच्छादन (कुंपण) घालून त्यांचं रक्षण केलं होतं. वेदपट्टरने धावत जाऊन राजाला ह्या चमत्काराची माहिती दिली. तेव्हापासून या स्थळाला नेलवेली (तमिळमध्ये नेल म्हणजे तांदूळ आणि वेली म्हणजे कुंपण). कालांतराने त्याचे नाव थिरुनेलवेली असं प्रसिद्ध झालं. 

अनवर्त खान:

मंदिराच्या आग्नेय दिशेला एक शिव लिंग आहे ज्याचे नाव अनवर्त खान असे आहे. इथल्या नवाबाच्या पत्नीला असाध्य रोग जडला होता. तिने एका ब्राह्मणाच्या सल्ल्यावरून श्री नेल्लैअप्पर ह्यांची आराधना केली. त्या आराधनेचे फळ म्हणून ती रोगातून बरी झालीच पण शिवाय तिला एक पुत्ररत्न पण प्राप्त झाले. त्या पुत्राचे नाव अनवर्त खान असे ठेवण्यात आले. तिने ह्या स्थळामध्ये एक देवालय बांधून त्यात शिव लिंगाची स्थापना केली आणि त्या लिंगाचे नाव अनवर्त खान असे ठेवले. नवाब आणि त्यांचे पुत्र ह्यांना शिव लिंगाचे दर्शन घेता यावे म्हणून ह्या देवालयाच्या परिक्रमेच्या एका भिंतीवर एक खिंडार आहे.

वेळूवननादर: भगवान शिव इथे लिंगरूपात आले. त्याचबरोबर चार वेद पण इथे वेळूवनम (बांबूचे वन) रूपात येऊन लिंगाला आच्छादन बनले. म्हणून इथे भगवान शिवांचे नाव श्री वेळूवननादर असे आहे. 

अगस्त्य ऋषींना भगवान शिव आणि श्री पार्वती देवी ह्यांचा विवाह सोहळा बघण्याची खूप इच्छा होती. ती त्यांची इच्छा इथे पूर्ण झाली. ह्या स्थळाशिवाय थिरुमरईकाडू, थिरुनल्लूर आणि पापनाशम ह्या स्थळांमध्येपण अगस्त्य ऋषींना भगवान शिव आणि श्री पार्वती देवी ह्यांच्या विवाह सोहळ्याचे दर्शन मिळाले. 

भगवान विष्णू श्री नेल्लैगोविंद ह्या रूपात इथे आले आणि त्यांनी भगवान शिव आणि श्री पार्वती देवींच्या विवाह सोहळ्याचे पुरोहितपद निभावले. 

असा समज आहे कि इथून साधारण १८ किलोमीटर्सवर मनूर नावाचं गाव आहे जिथे प्रभू श्रीरामांनी मारीच राक्षसाचा वध केला आणि त्यानंतर त्यांनी श्री नेल्लैअप्पर म्हणजेच भगवान शिवांची आराधना केली. ह्या शिवाय त्यांनी इथे पशुपतास्त्राची प्राप्ती करण्यासाठी पण श्री नेल्लैअप्पर ह्यांची आराधना केली. 

मंदिराबद्दल माहिती:

भगवान शिवांच्या मंदिराच्या दक्षिण परिक्रमेमध्ये नायकर राजे ज्यांनी ह्या मंदिराच्या उभारणीसाठी मदत केली त्या राजांच्या मुर्त्या आहेत.

पूर्वेकडील परिक्रमेमध्ये बरीच सभागृहे आहेत ज्यांना ओलांडून भगवान शिवांच्या गाभाऱ्यापर्यंत आपण पोचतो. दक्षिणेकडल्या परिक्रमेमधून आपण श्री कांथीमती अम्मनच्या गाभाऱ्यापर्यंत जाऊन पोचतो. ह्या मार्गावर भगवान विष्णूंचे पण देवालय आहे. असा समज आहे कि भगवान विष्णू येथे भगवान शिव आणि श्री पार्वती देवींचा विवाह साजरा करण्यासाठी येथे आले. 

इथे १७५६ साली निर्माण केलेलं सुंदर फुलांचं वन आहे. 

आख्यायिकेनुसार रावणाच्या मूर्तीमागे एक बोगदा आहे जो मदुराईपर्यंत जातो. 

ह्या मंदिराच्या भोवताली तीन वर्तुळाकार परिक्रमा आहेत. पहिल्या परिक्रमेमध्ये श्री दक्षिणामूर्ती, श्री भिक्षाटनर, श्री भैरव, श्री चंडिकेश्वरर, श्री ब्रह्म, श्री विष्णू, श्री दुर्गा देवी आणि श्री महिषासुरमर्दिनी देवी ह्यांच्या मुर्त्या आहेत. दुसऱ्या परिक्रमेमध्ये ६३ नायनमार, अष्ट लक्ष्मी आणि श्री शनीश्वरर ह्यांच्या मुर्त्या आहेत आणि त्या शिवाय शास्ता लिंग पण आहे. तिसऱ्या परिक्रमेमध्ये श्री सुब्रमण्यम आणि त्यांच्या पत्नी श्री वल्ली आणि श्री दैवनै ह्यांच्या मुर्त्या आहेत. मदुराई आणि कांचीपुरम मधल्या परंपरेसारखंच इथे पण आधी श्री कांथीमती अम्मन ह्यांची पूजा होते. देवीची मूर्ती खूप सुंदर आहे. तिच्या एका हातात फुले आहेत. देवीचे अजून एक नाव श्री वडीवन्नई असे आहे. असा समज आहे की भगवान शिव इथे तलावाच्या रूपात आले आणि श्री ब्रह्म हे त्या तलावातील कमळाच्या रूपात आले. इथे ध्वजस्तंभ आहे. इथे अर्जुन, कर्ण आणि वीरभद्र ह्यांची शिल्पे पण आहेत. श्री मूळनादर, श्री अनंतशयनं (भगवान विष्णू), श्री नटराज आणि श्री शिवगामी ह्यांची इथे स्वतंत्र देवालये आहेत. श्री नटराज आणि श्री शिवगामी ह्यांच्या मुर्त्या तांब्याच्या आहेत. 

थमीरा सभेच्या जवळ श्री चंदनसभापती नावाचे देवालय आहे. श्री नटराजांना श्री पेरियासभापती असं पण म्हणतात. मुख्य परिक्रमेमध्ये श्री कन्नी विनायक, श्री नंदिदेव आणि पांड्य राजा ह्यांची देवालये आहेत. 

ह्या मंदिरातले मंडप:

• उंजल मंडप. ह्या मंडपामध्ये ९६ स्तंभ आहेत. 

• महामंडप 

• नवग्रह मंडप

• सोमवार मंडप

• संगीली मंडप

• वसंत मंडप 

• १००० स्तंभ मंडप

ह्या शिवाय इथे बरीच शिल्पे पण बघावयास मिळतात. ह्या मंदिरातील रथयात्रेचा रथ हा देशातला भव्य रथांच्या क्रमामध्ये तिसऱ्या क्रमांकावर आहे. 

इथली श्री विनायकांची मूर्ती पांड्य राजानी घडवली आहे. ह्या मूर्तीला श्री पिल्लथंडूपिल्लैयार आणि श्री पोल्लपिल्लैयार अशी पण नावे आहेत. ह्या मंदिरामध्ये एक दगडाची खिडकी आहे ज्याला १२ छिद्रे आहेत. ह्या खिडकीतून ज्यांना अपत्यप्राप्तीची इच्छा असते ते प्रार्थना करतात.

मुर्त्यांबद्दल माहिती:

श्री नेल्लैअप्पर: हे देवालय मुख्य प्रवेशद्वाराजवळ आहे. ह्याला राजगोपुर आहे. ह्या देवालयाच्या प्रवेशद्वाराजवळ श्री पवळकोडी, श्री अल्ली ह्यांच्या मुर्त्या आहेत. सोमवार मंडपामध्ये मन्मद आणि रतीदेवी ह्यांच्या मुर्त्या आहेत. ह्याशिवाय सोमवार मंडपामध्ये भव्य ध्वजस्तंभ आणि पांढऱ्या रंगाची श्री नंदिंची मूर्ती आहे. 

ह्या शिवाय इथे श्री वीरभद्र, श्री अर्जुन, श्री भीम, श्री गणेश आणि श्री मुरुगन ह्यांच्या मुर्त्या आहेत. 

नंदि मंडप: ह्या मंडपामध्ये ६३ नायनमार, तमिळ कवी सेक्कीळर आणि श्री सूर्य ह्यांच्या मुर्त्या आहेत. मुख्य मंडपामध्ये संगीतमय स्तंभ आहेत आणि ह्या प्रत्येक स्तंभाभोवती ४८ छोटे स्तंभ आहेत. ह्या स्तंभांवर थाप मारल्यावर स्वर उमटतात. शिव लिंग बांबूच्या वनात असल्याकारणाने इथे भगवान शिवांना श्री वेळूवननादर असे नाव आहे. 

प्रवेशद्वाराजवळ श्री गणेश आणि श्री मुरुगन ह्यांच्या मुर्त्या आहेत. एका स्वतंत्र देवालयामध्ये श्री नेल्लैगोविंदा (भगवान विष्णू) ह्यांची पहुडलेल्या मुद्रेतील मूर्ती आहे. 

इथे श्री थिरूमुळनादर ह्यांचे छोटे देवालय आहे जे श्री नेल्लैअप्पर ह्या देवालयापेक्षा जुने आहे. परिक्रमेमध्ये श्री नेल्लैअप्पर, श्री कांथीमथी अम्मन, श्री दुर्गा देवी, श्री भैरव, सप्त कन्नीका, सप्त ऋषी, ६३ नायनमार आणि श्री गणपती ह्यांच्या उत्सवमुर्त्या आहेत. रावण कैलास पर्वत उचलत आहे अशी एक मूर्ती पण येथे आहे. रावणाच्या शिरावर भगवान शिवांची मूर्ती आहे. प्रकारामध्ये अष्टलक्ष्मी, श्री शनैश्वर, चक्र लिंग (१००० शिव लिंगे), कुबेर लिंग, श्री नटराज आणि भक्त रामकोण ह्यांच्या मुर्त्या आहेत. 

श्री कांथीमथी देवालय: ह्या देवालयाला राजगोपुर आहे. प्रवेशद्वाराजवळ श्री गणेश आणि श्री मुरुगन ह्यांच्या मुर्त्या आहेत. ह्या देवालयामध्ये ध्वजस्तंभ आणि श्री नंदिंची मूर्ती आहे. डाव्याबाजूला १००० स्तंभांचा मंडप आहे. प्रवेशद्वाराजवळ श्री गंगा आणि श्री कावेरी ह्यांच्यापण मुर्त्या आहेत. प्रकारामध्ये श्री गणेश, श्री मुरुगन, श्री चंडिकेश्वरर आणि श्री षण्मुख ह्यांच्या मुर्त्या आहेत. 

दोन मंदिरांच्या मार्गामध्ये करुमरी तीर्थ आहे. एका राजाला दुर्वास ऋषींनी दिलेल्या शापामुळे हत्तीचा जन्म मिळाला. ह्या तीर्थामध्ये स्नान केल्यामुळे त्याला परत मनुष्य रूप आणि तसेच राज्यपद परत मळले. ह्या तीर्थाच्या जवळ श्री गणेश ह्यांची मूर्ती आहे. 

थमीरा अंबळ (म्हणजेच थमीरा सभा) मध्ये लाकडाचे क्लिष्ट कोरीवकाम बघायला मिळते. श्री दक्षिणामूर्ती ह्यांचे स्वतंत्र देवालय आहे. श्री मुरुगन देवालयाला श्री षण्मुख (तमिळ मध्ये अरुमुगम) असे पण नाव आहे.

एका स्वतंत्र देवालयामध्ये श्री कुबेरांची लिंगरूपातली मूर्ती आहे. ह्याचा पूर्ण गाभारा सोन्याचा आहे. 

वैशिष्ट्ये:

अर्धजाम पूजेच्या वेळेस श्री कांथीमथी अम्मन ह्यांना पांढरी साडी नेसवली जाते. दुसऱ्यादिवशीच्या सकाळी ७ पर्यंत ह्या पोषाखामध्ये राहून त्या सर्व भक्तांना आशिर्वाद देतात. असा समज आहे कि ह्या प्रकारे आशीर्वाद देण्याचे कारण असे आहे कि जे कोणी आशीर्वादासाठी येतील त्यांना मोक्ष प्राप्त होईल.

ह्या मंदिरामध्ये श्री पार्वती देवी आणि भगवान शिवांसाठी एक स्वतंत्र राजगोपुर आहे. देवी आणि भगवान शिव ह्या दोघांच्या देवालयामध्ये स्वतंत्र रित्या पूजा साजऱ्या होतात.  

   

विवाहाच्या भेटवस्तू: परंपरेनुसार वराला म्हणजेच श्री नेल्लैअप्पर ह्यांना वधूच्या बाजूने, म्हणजेच श्री कांथीमथी अम्मन ह्यांच्या बाजूने विवाहाच्या वेळेस मिळालेल्या भेटवस्तू विवाहानंतर श्री कांथीमथी अम्मन स्वतः पतीच्या घरी घेऊन जातात. 

ऎप्पासी महिन्यातील १० दिवसाच्या ब्रह्मोत्सवामध्ये श्री कांथीमथी अम्मन भगवान शिवांशी विवाह होण्यासाठी तपश्चर्या करतात. दहाव्या दिवशी त्या नदी काठावर जातात. अकराव्या दिवशी भगवान विष्णू श्री नेल्लैअप्पर ह्यांना आपल्या भगिनीबरोबर म्हणजेच श्री कांथीमथी अम्मन ह्यांच्याबरोबर विवाह करण्याची विनंती करतात. बाराव्या दिवसापासून ३ दिवस पर्यन्त उंजल सण साजरा होतो. 

असा समज आहे कि श्री कांथीमथी अम्मन माध्यान्ह समयी आपल्या पतीला म्हणजेच श्री नेल्लैअप्पर ह्यांना भोजन अर्पण करतात. हे दृश्य ह्या मंदिरामध्ये विविध वाद्यांच्या गजरामध्ये अभिनय करून साजरे केले जाते. श्री नेल्लैअप्पर ह्यांना भोजन अर्पण केल्यानंतर ते भोजन श्री कांथीमथी अम्मन ह्यांच्या देवालयामध्ये जाऊन त्यांना अर्पण केले जाते. 

ह्या मंदिरामध्ये मारगळी महिन्यात पूजा होत नाही. 

ह्या मंदिरामध्ये श्री वनदुर्गा देवी ह्या हरणावर आरूढ झाल्या आहेत अशी मूर्ती आहे. 

मंदिरामध्ये साजरे होणारे सण:

चित्राई (एप्रिल-मे): वसंतोत्सव (१६ दिवस)

वैकासि (मे-जून): वैकासि विशाखं थिरुविळा उत्सव (१ दिवस)

आनी (जून-जुलै): ब्रह्मोत्सवम (१० दिवस)

आडी (जुलै-ऑगस्ट): पुरम् थिरुविळा (१० दिवस)

अवनी (ऑगस्ट-सप्टेंबर): मूळ थिरुविळा (११ दिवस)

पूरत्तासी (सप्टेंबर-ऑक्टोबर): नवरात्री विळा (१५ दिवस - लक्षार्चना)

ऐप्पासि (ऑक्टोबर-नोव्हेंबर): थिरुकल्याणं (१५ दिवस)

कार्थिगई (नोव्हेंबर-डिसेंबर): कार्थिगई दीपं आणि सोमवार थिरुविळा (१ दिवस)

मारगळी (डिसेंबर-जानेवारी): थिरुवथिराई (१० दिवस)

थै (जानेवारी-फेब्रुवारी): थैपुसम थिरुविळा (१० दिवस)

मासी (फेब्रुवारी-मार्च): महाशिवरात्री (१ दिवस)

पंगूनी (मार्च-एप्रिल): पंगूनी उथिरा थिरुविळा (१० दिवस)

अस्वीकरण आणि शिष्टाचार (Disclaimer and courtesy):

ह्या लेखांमधली माहिती संकलित करताना विविध आचार्यांचे उपन्यास, दक्षिण भारतातील काही नियतकालिके, तसेच इंटरनेट वरील विविध ब्लॉग्स आणि वेबसाईट्स ह्यांचा आधार घेतला आहे. आपल्याला ह्या लेखांमध्ये काही त्रुटी आढळल्यास आम्हाला जरूर कळवा.

Shri Neelkantheshwarar temple at Thiruneelakudi

This is one of the seven Saptasthana Shiva temples associated with Thiruneelkudi. It is situated at a distance of 15 kms from Kumbhakonam on Kumbhakonam-Karaikkal route and it is about 3 kms from Aduthurai on Aduthurai-Thiruvarur route. This is one of the 276 Padal Pethra sthalam on the southern bank of Kaveri. The present temple was built by the Chola kings and later renovations were done by the others. The original temple must have existed before 7th century. This place was also known as Panchabilwa kshetra.

Mulavar: Shri Neelkantheshwarar, Shri Manokkiyanatharswami, Shri Bilwaaranyeshwarar, Shri Jambanayekar, Shri Kaamdhenupurishwarar

Devi: Shri Thavakkola Ambika / Shri Bhaktaabhishta Pradayini, Shri Azhagaambika/ Shri Anupamasthani

Sacred teertha: Bramha teertha, Devi teertha, Kheer teertha, Bhardwaj teertha, Markandeya teertha

Kshetra vruksha: 5 leaved bilwa tree, Jackfruit tree, Panchalinga tree

Puranic name: Thennalkudi, Thennilkudi

Kshetra puran:

During Samudra manthan when poison emerged, to save everyone from it, Shri Shiva consumed it. At that very instant, Shri Parvati Devi held him by his throat to stop poison from entering in the stomach. His throat became blue, hence He is praised as Shri Neelkantheswarar and the place came to be known as Thiruneelkudi. In order to relieve Shri Shiva of the pain, Shri Parvati Devi anointed his throat with Gingelly oil at this place. Hence abhishek is done to the Shiva Linga with Gingelly oil.

In order to achieve Chiranjeevi status, Sage Markandeya worshiped Shri Shiva of this temple by carrying him on palanquin. He attained Chiranjeevi status at this temple. 

In the sacred hymn, rendered by Appar, there is a mention of an incident which happened to him.  Once the men tied Appar to a granite slab and threw him into the Sea. He prayed to Shri Shiva of this temple to save him by singing hymns. Shri Shiva kept in afloat and made him reach the shore. 

About the temple:

This is an east facing temple with a single tiered Rajagopuram and 2 parikramas. As soon as we enter the temple we come across Dhwajastambha, Balipeeth and Nandi facing the sanctum. There is an arch at the entrance of the sanctum. The Shiva linga is swayambhoo facing the east. The linga is about 2 ft tall and has rough surface with a square projection. Abhishek is done daily with oil but linga absorbs entire oil as abhishek. Even through the linga looks rough, it is never wet. The sanctum sanatorum is moat shape. 

The koshta moorthis are Shri Ganesha, Shri Dakshinamurti, Shri Lingodbhavar, Shri Bramha and Shri Durga Devi. Shri Chandikeshwar and Shri Chandikeshwari Devi are in a separate shrine in the usual position. There are 2 separate shrines for Shri Parvati Devi. In one shrine we have Shri Thavakkola Ambika / Shri Tapas Parvati / Shri Bhaktaabhishta Pradayini. In the other we have the idol of Shri Azhagaambika / Shri Anupamasthani / Shri Oppilamulayal. In the first shrine i.e.  Shri Thavakkola Ambika, she is depicted as doing penance. According to puran, she did penance at this place for marrying Shri Shiva. The idol is about 4 ft in height. In the 2nd shrine, Shri Anupamasthani is 4 ft tall. According to puran, she nursed Shri Shiva back to health. In a mandap known as Mukti mandap, we find a Shiva Linga worshiped by Shri Bramha. In the corridor we come across the following shrines and idols. Shiva Linga worshiped by sage Markandeya. A Navagraha shrine in which all the planets face Shri Surya. Shri Ganesha, Shri Subramanya with his consorts, Shri Kannimoola Ganapati (Ganapati in SE corner), Shri Shanishwarar, Shri Bala Subramanya, Shri Neelkantha Nayanar, Shri Kashivishwanath and Shri Vishalaxi Devi, Shri Saraswati Devi, Shri Mahalaxmi Devi, Shri Narthana Vinayaka, Shaiva saint Nalvar, Sage Markandeya, Shri Surya and Shri Bhairava. 

Salient features: 

The kshetra vruksha i.e. Pancha bilwa vruksha is very significant as we find, 5 leaves in a twig, instead of the usual 3. Hence the place is known as Panchabilwaranya kshetra

The Shiva linga absorbs all the oil poured over it during abhishek.

It is stated that the jackfruit tree in the corridor is very auspicious. According to hear-say one cannot take away the fruit from this tree w/o first offering to Shri Shiva as Naivedya. If it is taken out w/o offering to the Shri Shiva, the fruit gets spoiled 

There is a painting in the parikrama which depicts Shri Parvati Devi performing oil abhishek to Shri Shiva. 

A stone, mortal and pazel is seen in the corridor. It is stated that it was used in earlier days for grinding Gingelly seeds. 

The sanctum santorum is in the form of a semi-circular moat

According to those following Yoga marga Thiruneelkudi is the place to start with as Muladhar sthala. The efforts to raise Kundalini shakti begin from Muladhar.  

Sage Markandeya worshiped Shri Neelkantheshwarar by carrying him in a palanquin, he attained status of Chiranjeevi at this place. As a mark of respect to Shri Shiva, he worshiped 7 nearby temples together known as Saptasthana Shiva temples of Thiruneelkudi. In memory of this event, during annual Chittrai festival the idols of Shri Shiva, Shri Parvati Devi and Sage Markandeya are carried in procession from this temple to the other 6 temples. 

Shri Bramha was relieved of the curse incurred due to his association with celestial damsel Urvashi. Kaamdhenu also worshiped Shri Shiva at this place and got rid of a curse. 

Those who worshiped at this place:

Shri Bramha, Shri Parvati Devi, Shri Katyayini Devi, Shri Varun, Sage Vashishta, Sage Romesa, Sage Bharadwaj, Sage Markandeya, Sage Durvasa, Celestial cow Kamdhenu, Pandavas and Dev kanyas. 

Prayers: 

Devotees worship Shri Shiva for removal of fear from death and for longevity by offering oil for abhishek. 

This is a Rahu Parihar sthala. People worship Shri Shiva for relief from adverse effects of Rahu. They consume a small quantity of the oil after abhishek and devotees believe they will be relieved for prolonged ailments. 

Pujas: Regular pradosha puja & Special abhishek on Tamil and English new year days, Diwali and special puja 4 times every Monday

Festivals: 

Chittrai (Apr-May): 18 day Bramhostav. This was established by Sage Markandeya. Shri Shiva is taken in procession to 18 villages around Thiruneelkudi. Finally, the procession come to end at Elanthurai.

Aadi (July-Aug): Aadi Puram 

Aaipassi (Oct-Nov): Annabhishek 

Karthigai (Nov-Dec): Thirukarthigai deepam

Margazhi (Dec-Jan): Thiruvatirai

Masi (Feb-Mar): Shivaratri

Timing: 6-11am and 5-8pm

Address: Shri Neelkantheswarar temple at post Thiruneelkudi, Taluka Thiruvidaimurukku, Tamil Nadu 621108

Phone: +91-4352460660

Courtesy: Various websites and blogs